Türkiye'nin Komşuları
Diğer vikilerden daha özgür!
Türkiye, bir kısmı Avrupa bir kısmı Asya kıtasında toprakları bulunan Ortadoğu bölgesinde varlığını sürdüren Türkî bir ülkedir.
"Türkiye'nin Komşuları"
![]()
Türkiye'nin Komşuları Cumhuriyet rejimi ile varlığını 1920’de ilan etmiş olsa da temelde kökleri 1200’lere uzanmaktadır.
Topraklarının büyük bölümü Asya kıtasındaki Anadolu topraklarına, bir kısmı ise Avrupa kıtasındaki Balkanlara uzanmaktadır. Cumhuriyet rejimi ile varlığını 1920’de ilan etmiş olsa da temelde kökleri 1200’lere uzanmaktadır. Tarih boyunca ise birden fazla farklı ülkelere komşu olmuştur. 1970’lerden 2000’li yıllara kadar mevcudiyetini korumayı başaran komşuları ise İran, Azerbaycan, Yunanistan, Suriye, Irak, Ermenistan ve Gürcistan’dır. 200’lerden sonra Amerika’nın Irak’ı işgali, Suriye’de patlak veren iç savaş ve Irak’ta kurulan IŞİD gibi örgütler resmiyette olmasa da gayri resmi durumda Türkiye’nin komşularında değişime neden olmuştur. Bunlardan en somut örneği ise Kürdistan Özerk Yönetimi lideri Barzani ile yakın temas ve ilişkilerin haberlere konu olmasıdır.
Resmi kayıtlara göre Türkiye’nin sekiz komşu ülkesi bulunmaktadır.
Yunanistan
Balkanlar-Trakya bölgesinde yer alan topraklarımızla sınırı bulunan ülkedir.
Para Birimi: Avro (Euro)
Başkenti: Atina
Resmi Dili ve Abecesi: Yunanca, Yunan Abecesi (Ελλάδα)
Sınır Kapıları: Uzunköprü, İpsala ve Karaağaç-Pazarkule Sınır Kapıları
Dostluk İlişkisi: Osmanlı-Bizans döneminden İstanbul (Konstantinopolis) fethinden buyana süre gelen politik gerginlik, Kurtuluş mücadelesi döneminde Yunanlıların isyanı ve Anadolu topraklarında işgalci eylemleri nedeniyle siyasî ve politik olarak Türkiye ve Yunanistan arasında sürekli bir gerilim söz konusu olup, pek dostluk ilişkileri gelişememiştir.
Bulgaristan
Para Birimi: Leva
Başkenti: Sofya
Resmi Dili ve Abecesi: Bulgarca, Kiril Abecesi (България)
Sınır Kapıları: Aziziye (Dereköy) ve Kapıkule Sınır Kapıları
Dostluk İlişkisi: Kurtuluş mücadelesi yıllarından beri süre gelen ve Bosna, Balkan harplerinde yaşanılan acı olaylardan dolayı politik olarak gerilim devam etmiş, günümüzde de pek dostluk ilişkileri dini, politik ve tarihi nedenlerden ötürü gelişmemiştir.
Gürcistan
Para Birimi: Gürcistan Larisi
Başkenti: Tiflis
Resmi Dili ve Abecesi: Gürcüce, Gürcü Abecesi (საქართველო)
Sınır Kapıları: Posof (Türkgözü) ve Sarp Sınır Kapıları
Dostluk İlişkisi: Genel itibariyle politik olarak dostluk ilişkilerinin sürdürüldüğü komşumuzdur. Ancak sosyal, dini birtakım sorunların görüldüğü de bilinmektedir.
Ermenistan
Para Birimi: Ermenistan Dramı
Başkenti: Erivan
Resmi Dili ve Abecesi: Ermenice, Ermeni Abecesi (Վրաստան)
Sınır Kapıları: Akyaka Sınır Kapısı (Azerbaycan Hocalı katliamı ve Ermeni mezalimi kaynaklı Türkiye tarafından sınır kapısı kapatılmıştır.)
Dostluk İlişkisi: Osmanlı döneminde Millet-i Sadıka (Sadık Ulus) olarak nitelendirilen Ermeniler, tarihin çeşitli dönemlerinde dini farklılıkları ön plana getirilerek kışkırtılmış, Türk-Ermeni krizi büyütülmüştür. Osmanlı devletinin son dönemlerindeki Türk soykırımı, akabinde Osmanlı devletince tedbir maksatlı tehcir kanunu ve vakası ile körüklenen, ardından Türk - Ermeni savaşıyla doruğa çıkan sosyal, dini, politik sorunlar Azerbaycan’ın Hocalı bölgesinde Ermeni askerlerince gerçekleştirilen Azeri Türk soykırımı - katliamı neticesinde ilişkiler işin içinden çıkılmaz hal almıştır. Adeta tarihin uzun bir dönemine kadar Türk - Ermeni ilişkilerinde bir ışık görülmemektedir. Ermenistan yönetiminin ve topluluklarının gerek ülke içi, gerek uluslararası mercide kindar, ırkçı ve aşırı Türk düşmanlığına odaklı tutumu bu durumu daha da zor bir hale getirmektedir.
İran
Para Birimi: İran Riyali
Başkenti: Tahran
Resmi Dili ve Abecesi: Farsça, Arabî Fars Abecesi (ایران)
Sınır Kapıları: Gürbulak ve Esendere Sınır Kapıları
Dostluk İlişkisi: Osmanlı - Safevi döneminden başlayan Sünni - Şia çekişmesin etkisiyle süregelen, Türkiye’nin Batı Medeniyetine uygun politikaları ekseninde gerginliğin ara ara devam ettiği kritik menfaate bağlı ilişkiler gözlemlenmektedir. Güney Azerbaycan sorunu, İran sınırında İran’ın izin verdiği kaçakçılık, Dini mezhep çatışmaları ve İran’ın gizli istihbaratının Türkiye iç işlerine karışma yapılanmaları Türkiye - İran arasında pek düzelemeyecek bir gerginliği devam ettirmektedir.
Azerbaycan
Para Birimi: Azerbaycan Manatı
Başkenti: Bakü
Resmi Dili ve Abecesi: Azerbaycan Türkçesi, Latin Azeri Abecesi (Azərbaycan)
Sınır Kapıları: Dilucu Sınır Kapısı
Dostluk İlişkisi: Türkiye - Azerbaycan bağları soy, tarih, dil, din, kültür, politika vb. hemen hemen her açıdan bütünlük arz etmekte olup, iki devlet bir millet ilkesinde hoşgörülü ve kardeş ülke idolün de devam etmektedir. Azerbaycan topluluğu içerisinde kimi zaman sosyal olarak Rus yanlısı, Türkiye karşıtı bireyler ses çıkarsa da, Türkiye yönetimi de politik olarak kimi zaman Azerbaycan’ı destekleme konusunda yetersiz olsa da genel itibariyle kardeşlik bağları sağlam ve daimi bir gelecek vaat etmektedir.
Irak
Para Birimi: Irak Dinarı
Başkenti: Bağdat
Resmi Dili ve Abecesi: Arapça, Arap Abecesi (العراق)
Sınır Kapıları: Habur Sınır Kapısı
Dostluk İlişkisi: Saddam Hüseyin rejiminin Amerika tarafından Irak’ın işgaliyle bitmesinin ardından Türkiye - Irak ilişkilerinde değişim göstermiştir. Öncesinde PKK sorunu ve Fırat-Dicle nehirleri ile Musul-Kerkük sorunu Irak - Türkiye ilişkilerinde politik sorunlara neden olurken, artık Irak’ta şekillenen yapı nedeniyle ilişkiler farklı boyut kazanmıştır. Her ne kadar BM ve resmi verilere göre mevcut Irak toprak bütünlüğü ve yönetimi kabul görse de, artık Irak sınırlarında birden fazla söz hakkı olan yönetim ve devlet bulunmakta ve Irak ilişkilerinde etkin rol oynamaktadır. Bunlardan Kuzey Irak’ta varlığını sürdüren Kürdistan Özerk bölge yönetimi Barzani, İslamî terör ve siyasal İslam ile adını dünyaya duyuran İŞİD (DAİŞ), Şia nüfusun yoğun olduğu kesimlerde Şia yönetimleri artık muhatap durumdadır. Tümünden öte ise bölgede işgal sonrası gücünü artıran Amerika Birleşik Devletleri ve bazı Avrupa ülkeleri ile ilişkiler yakından etkinlik kazanmıştır. Petrol ve Musul-Kerkük ile Kürt ve PKK sorunu ne yazık ki, hem bölge yönetimleri, hem Irak demokratik yönetimi ve hem de Amerika başta olmak üzere diğer Avrupalı ülkeler açısından büyük sorun teşkil etmekte ve Türkiye ile pek de sıcak ilişkilerin sağlanması mümkün olmamaktadır. Yakın gelecekte de bu hususta bir ışık görülmemektedir.
Suriye
Para Birimi: Suriye Lirası
Başkenti: Şam
Resmi Dili ve Abecesi: Arapça, Arap Abecesi (العراق)
Sınır Kapıları: Cizre, Mürşitpınar, Akçakale, Karkamış, Şenyurt, Girmeli, Cilvegözü, Kapıköy, Öncüpınar, İslâhiye, Yayladağı ve Çobanbey Sınır Kapıları
Dostluk İlişkisi: Cumhuriyetin ilanının ardından sosyal ve yalnızca politik bir takım sorunların görüldüğü Suriye ile 1980’lerden sonra PKK sorunu da destek verdiği için çok sık görülmekte idi. Ancak Ortadoğu coğrafyasında merkezi Suriye ve Irak olan savaşın patlak vermesi ile durum değişti. Mevcut Suriye yönetimi olan Esed Rejimi ile yaşanılan Türkmen, Petrol, PKK, Sünni-Şia vb. sorunlar daha da büyüdü. Ayrıca Irak’ta merkezi konum elde eden İŞİD, Kürt desteği ile resmi bir bütünlük elde eden PKK-YPG vb. güçler Türkiye için ciddi tehlike arz etmeye başladı. Yalnızca Suriye değil, aynı zamanda bu bölgede varlığını korumaya çalışan diğer güçler ve destekçisi olan Rusya, İran, Amerika, Fransa, Çin gibi daha birçok ülkenin üst kurduğu toplu bir güç dengesi söz konusu oldu. Türkiye ise kritik bir sınır yapılanmasıyla karşı karşıya kaldı. Gelecek için barışın ve olumlu ilişkilerin neredeyse hiç görülmediği büyük bir sorun ortaya çıktı. Ayrıca tüm ülke içerisinde konuşlandırılan, imkanlar sunulan Suriyeli mülteci sorunu ise politik hususun ötesinde sosyal ve kültürel açıdan toplumda büyük risk ve sorun teşkil etmektedir.
Sınırı olduğu komşuların haricinde denizden ise en yakın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile sınırı bulunmaktadır. Türkî bir cumhuriyet ve güvenliği Türkiye tarafından sağlanıyor olsa da KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ın vefatının ardından yönetime gelen Cumhurbaşkanı ve heyeti ne yazık ki, olumlu ilişkileri devam ettirme konusunda kararlılık göstermemektedir. Hatta kimi zaman Türkiye aleyhine Rum lehiye yaklaşımlar da sergilemektedir. Akdeniz Petrol sorununda ve Türkiye’nin Irak’ın kuzeyinde yaptığı operasyonlarda sergilediği tutum da bunun açık ispatıdır.
Madde değeri: 4480
